معروف ترین اهوی دنیا در بدخشان در حال نابودی است

پربها ترین آهوی دنیا در بدخشان افغانستان در حال انقراض است

بدخشان نسبت کوهستانی بودن وموقعیت جغرافیایی خاصی که دارد به تناسب کشور های همسایه جای مناسب برای پرورش حیات وحش بخصوص آهوی مارکوپولو میباشد که از دیرزمان توجه سیاحین و جهان گردان را به خود جلب نموده است.

شهرت پامیر یا بام دنیا که درخود چهار نوع آهو را جا داده ودرطی بیش از سه ده جنگ و بی قانونی های که درقسمت تنظیم شکار حیات وحش وجود داشت، تقریبا" نسل آن درحالت انقراض قرار گرفته بود.

درولایت بدخشان چهار نوع آهو وجود دارد که آهوی مارکوپولو، آهوی مارخور، آهوی بزرنگ و آهوی میشک یا یوریل میباشد.

قرار تحقیقاتی که درسپتمبرسال  2012 از طرف موسسه حفاظت از حیات وحش درواخان بدخشان صورت گرفته است به درجه اول آهوی مارخورنسل آن درمعرض انقراض قرار گرفته و به درجه دوم آهوی مارکوپولو، قرار آخرین احصائیه این مرکز که درسال 2012 ارایه شده کمتر از پنج نوع آهوی مارخور درکوه های پامیر دیده شده و از جنس ماده آهوی مارکوپولو درحدود یکصد و هفتاد دو راس وجود دارد که جنس نر آن بیش از تعداد ماده های آن است و جنس ماده آن کمتر به کشور های همسایه مهاجرمیشوندومتباقی آهو ها دروضعیت بهتری قراردارند.

غلام سخی سرفراز، رئیس حفاظت ازمحیط زیست ولایت بدخشان میگوید که این آهو ها درگوشه وکنار مرکز ولایت و ولسوالیهای کران ومنجان، زیباک ، یمگان ودربعضی ساحات ولسوالی های جرم وتشکان وجود دارند.

بزرگان آشنا به حیات وحش دربدخشان می گویند که جنس چهارم آهوی گوسفند میشک یا یوریل درموقیعت خوبی قرار داشته واین دو جنس آخر آهو شامل بزرنگ یا هابیکس ویوریل یامیشک در سراسر ولایت بدخشان به استثنای یفتل ها وارگو در سایر نقاط این ولایت وجود دارند.

رئیس حفاظت ازمحیط زیست ولایت بدخشان علت انقراض ویاکم شدن نسل آهوی مارکوپولو و آهوی مارخور را شکار بیش ازحد ، از بین رفتن چراگاه ها وقطع جنگلات میداند که درطی سالهای گذشته یگانه تهدید برای نسل آهوی مارکوپولو شکار بی روحیه آنها درکوه های تاجکستان وپامیر بوده است.

به گفته رئیس حفاظت ازمحیط زیست ، درسال 1391 دراثر تلاش این اداره کدام مورد در حصه شکار آهوی مارکوپولو دربدخشان وتاجکستان دیده نشده است و علت آن اینست که این اداره موضوع  انقراض و یاکم شدن نسل آهوی مارکوپولو و آهوی مارخوررا با قونسل تاجکستان دربدخشان ، رسانه ها و اداره عمومی حفاظت از محیط زیست درمیان گذاشته  وتاحدی این مشکل حل گردیده است.

گفته می شود که تطبیق قانون حفاظت از محیط زیست  سبب گردیده تا شکاراین آهوها کاهش یابد.

سرفراز میگوید: اداره حفاظت ازحیات وحش درولسوالی واخان توانسته شکار آهو را به حداقل آن برساند که تاکنون چندین تن از ناقضین محیط زیست که به شکار آهوی بزرنگ و آهوی میشک متوصل شده اند به مراجع عدلی معرفی گردیده که تحت پیگرد قانونی قراردارند.

رئیس حفاظت ازمحیط زیست ولایت بدخشان درمورد کم شدن نسل آهوی مارکوپولو و سایر آهو ها درولسوالی واخان و به خصوص پامیر چنین میگوید، قرار احصائیه های موجود در سال 1970 درپامیرها بین سه تا چهار هزار راس  آهو وجود داشت که چراگاه های پامیر کفایت چرای این مواشی را مینمود ولی اکنون این رقم به سی الی سی وپنج هزار راس مواشی راسیده که دیگر چراگاه خوبی برای آهوی ماکوپولو باقی نمانده که این موضوع نگران کننده بوده وسالانه تقریبا" درحدود پنجاه فیصد بره های آهوی مارکوپولو در اثر سردی زمستان شدید تلف میشوند.

در عین حال رییس حفاظت محیط زیست بدخشان، از شکار بیرحمانۀ آهوی مارکوپولو توسط شکارچیان تاجکی، در منطقه مرغاب جمهوری تاجکستان که هم مرز با پامیر بدخشان افغانستان است، نگران است.

وی گفت که قرار اظهارات اهالی ولسوالی واخان و ساحات پامیر، آهوی مارکوپولو، با برفباری سنگین در فصل زمستان در بدخشان، غرض چرا، به طرف پامیر تاجکستان و منطقۀ مرغاب آن کشور میرود و درآنجا، هدف شکارچیان تاجکستانی قرار می گیرند.

صاحب خان یکتن از محاسن سفیدان پامیربه آژانس باختر گفت که دولت به خاطر جلوگیری از انقراض نسل آهوی مارکوپولو باید از طریق رسانه های ملی ومحلی درمورد حفظ ونگهداشت آهوی مارکوپولو توجه جدی نموده وبرای چرای حیوانات چراگاه های را ایجاد نماید تا زمینه برای چرای آهو بیشتر گردد.

عزیزبیک باشنده ولسوالی واخان بدخشان میگوید که آهوی مارکوپولو از سطح زمین از نود سانتی الی یک متر بلند بوده و 120 الی 130 کیلوگرام گوشت دارد که یگانه علت شکار آهو ازدیاد گوشت و لذیذ بودن و پوست آن است.

عزیزبیک افزود که درگذشته ها این آهو از طریق شکارچیان پاکستانی هم شکار میشد که خوشبختانه جلو شکارچیان پاکستانی گرفته شده و تعداد آهوی مارکوپولو نسبت به سالهای گذشته اضافه شده است.

در دهه 1980 دکانداران پاکستانی به خاطر خریداری شاخ های این آهو به بدخشان می آمدند و شاخ های این آهو را دربدل یک بوری آرد تبادله میکردند و از پوست آن درصنایع چرمگری استفاده میشود.

عزیزبیک خاطرنشان ساخت که دراین اواخر برای یکتعداد باشنده های ولسوالی های واخان ،کران منجان از طرف موسسه حفاطت از حیات وحش دررابطه به حفظ ونگهداشت آهو های این ولایت آموزش داده شده که نتیجه خوبی به دست آمده است.

دلاور شاه باشنده شهر فیض آباد درمورد اهمیت آهوی مارکوپولو میگوید که آهوی مارکوپولوبه جز از ولایت بدخشان دیگر درهیچ نقطه دنیا نبوده و این آهو، به نام گوسفند کوهی شناخته میشد که با آمدن یک سیاح ایتالوی به نام مارکوپولو به بدخشان و عبور آن از راه ابریشم نام این آهو به مارکوپولو مسمی شد. 

 منبع ـ بخدی