نگاهی بر کتاب «‌ جنگ های داخلی افغانستان دردهه هفتاد خورشیدی » « سیف الدین سیحون استاد دانشگاه کابل » کتاب "جنگ های داخلی افغانستان، دهه هفتاد خورشیدی" اثر جنرال سید عبدالقدوس سید را به دقت مطالعه نمودم ، نویسنده قریحه ادبی وفرهنگی برجسته را در این اثر به شکل عالی بازتاب داده است. گستره ابعاد درگیری و پیامد های ناگوار اجتماعی را توام با احساس عاطفی و فرهنگی به گونه تاریخ نگار واقع بین انعکاس داده است. وصف رومانتیک طبیعت و فضای اجتماعی ویرانگر درگیری ها با پیامد های عاطفی آن به تصویر کشیده شده است وسعت و گستره ای رویدادهای برسی شده‌ در سطح ملی مطرح گردیده و تصویر روشن در این برهه زمانی به گونه دقیق انعکاس یافته است. با توجه‌ به‌ گسترده گی درگیری ها و پیچیدگی رویداد ها نویسنده به پژوهش و تحقيق گسترده و تخصصی پیرامون رويداد های مشخص تأکید ورزيده است که تعهد علمی و مسلکی تاریخ نگاری واقعی را تبارز میدهد. نگاه ارزشمدار با رویکرد دموکراتیک و مردم سالارانه در سیاست، از ویژگی این اثر گرانبها می‌باشد سعی پیگیر و پیوسته در ارائه این نگاشته جامع تاریخ تراژیک یک مقطع زمانی به گونه تمام کمال‌ پژوهش و تحقيق همه جانبه‌ جنگی و جنايات سازمان‌ يافته انعکاس يافته است. بررسی و نگاه عدالت خواهانه مبتنی بر حق دادخواهی اسیب ديدگان جنگ و دلجویی از قربانیان و دفاع از حق ضایع شده آنان ویژگی بارز این اثر گران سنگ می باشد. اندیشه عدالت‌ خواهانه و افشای جنايات جنگی توسط گروه های مسلح درگیر این اثر را به مثابه منبع تحقیق و مطالعه از جنايات انجام‌ شده حایز اهمیت و اعتبار بار آورده است. این اثر سندی مظلوميت و محروميت یک ملت و سر زمین تحت سلطه‌ غارتگران و اقتصاد جنگی و فقر سيه روزی مردم‌ را نشان می‌دهد. رويکرد دموکراتیک و مردم سالار در سياست برای گذار به دولت‌داری مدرن‌، مبتنی بر اراده‌ آزاد شهروندان در این اثر بازتاب روشن خود را دارد. مراجعه به اسناد، مدارک، ديدگاه ها و مشاهدات افراد بر جامعیت و روشمند بودن تحقيق تاریخی این اثر و رويکرد به تاريخ نگاری مدرن‌ مبتنی به برسی اسناد، مدارک، شواهد و ثبت‌ رویداد ها با بی طرفی، مشخصه این اثر مهم تاریخی می باشد جرئت و جسارت اخلاقی در نقد و برسی رویداد ها، بی طرفی در ثبت و درج حوادث، کاربرد روش و شیوه نگارش ادبی و پالايش زبان و فرهنگ نوشتاری این اثر را در تاريخ معاصر برجسته می‌سازد. از این اثر گرانبها برای تدوين تاريخ این برهه زمانی میتوان به عنوان منبع مهم بهره جست. در فراز های این نگاشته از مبارزات روشنگران بر ضد تندروی و وابستگان استعمار یادآوری مهربانانه صورت گرفته است. ابعاد پنهان و نهان جنايات جنگی و زندان های مخوف سران تنظيم های جنگی در این اثر برملا شده است. دوری از وابستگی اتنیکی و تعلق خاطر محلی و قومی در این اثر بر جسته است‌. ثبت آماری و مقداری از منابع، ذخایر سلاح و مهمات بر اهميت این اثر در تحلیل اقتصاد جنگی افزوده‌ است‌. افشای سياست های مزورانه و مداخله گرانه خارجی ها و حلقات وابسته به آنها بازتاب گسترده ای يافته است. من این اثر را یکی از برازنده ترین سند در مورد درگیری های دهه هفتاد خورشیدی می‌دانم. با درود سیحون از استاد گرامی جناب سیف الدین سیحون قبلا استاد دانشگاه کابل سپاس بیکران که «‌ کتاب جنگ های داخلی در دهه هفتاد خورشیدی » از این قلم را مطالعه نموده با قلم قدرتمند و توانای شان از محاسن وفضایل کتاب سخن گفته اند . کاش استاد سیحون با نگاه نقادانه ی شان بر کاستی های کتاب انگشت میگذاشتند تا چراغی پر فروغی بر کاستی های ان افروخته می شد . دست استاد سیحون بی قلم مباد